Chứng khoán phái sinh – ưu và nhược điểm

Hiện nay chứng khoán phái sinh vẫn còn là một thuật ngữ khá xa lạ với các nhà đầu tư nhưng hiểu về loại hình chứng khoán này cùng những ưu và nhược điểm của nó là những điều nhà đầu tư nên biết và cân nhắc khi tham gia vào thị trường này.

Khái niệm

Về khái niệm, chứng khoán phái sinh là chứng khoán có giá trị phụ thuộc vào hoặc có nguồn gốc từ tài sản cơ sở. Ví dụ về loại hình chứng khoán này là hợp đồng tương lai dầu là một loại phái sinh có giá trị dựa trên giá thị trường của dầu. Được biết, loại hình chứng khoán này đang ngày càng phổ biến trong những thập kỷ gần đây và tổng giá trị của các công cụ phái sinh hiện đang được ước tính là hơn 600 nghìn tỷ đô.

Loại hình chứng khoán này được thiết lập dựa trên hai hoặc nhiều bên có thể giao dịch trên sàn giao dịch hoặc mua bán qua quầy.

Hợp đồng tương lai

Ưu điểm và nhược điểm

Vậy thì loại hình chứng khoán này sở hữu những ưu điểm và nhược điểm nào? Khi nhà đầu tư hiểu rõ về khái niệm cùng với các đặc điểm của nó sẽ giúp nhà đầu tư có cơ sở để cân nhắc khi sử dụng loại hình chứng khoán này.

Ưu và nhược điểm

Ưu điểm

Về ưu điểm, không có gì quá ngạc nhiên khi loại hình chứng khoán này có tác động đáng kể đến hệ thống tài chính bởi chúng cung cấp nhiều lợi thế cho thị trường tài chính:

• Phòng ngừa rủi ro

Bởi giá trị của nó được liên kết với giá trị của tài khoản cơ sở, các hợp đồng được sử dụng để phòng ngừa rủi ro. Có thể hiểu, một nhà đầu tư có thể mua một hợp đồng phái sinh mà giá trị của nó di chuyển theo hướng ngược lại với giá trị của một tài sản mà nhà đầu tư sở hữu. Và bằng cách này, lợi nhuận tron trong hợp đồng phái sinh có thể bù đắp các khoản lỗ của tài sản cơ sở.

• Xác định giá tài sản cơ sở

Được biết các công cụ phái sinh thường được sử dụng để có thể xác định giá của tài sản cơ bản. Ví dụ như giá giao ngay của hợp đồng tương lai có thể coi là giá hàng hóa xấp xỉ.

• Hiệu quả thị trường

Nhà đầu tư coi các công cụ phái sinh giúp tăng hiệu quả của thị trường tài chính. Và bằng việc sử dụng những hợp đồng của loại hình chứng khoán này, các nhà đầu tư có thể nhân rộng phần hoàn vốn của tài sản. Vì vậy, giá của tài sản cơ sở và tài sản phát sinh liên quan thường có xu hướng ở trạng thái cân bằng để tránh tình trạng chênh lệch giá trong kinh doanh.

• Tiếp cận các tài sản hoặc thị trường không có sẵn

Ngoài những ưu điểm kể trên, loại hình chứng khoán này còn có thể giúp các tổ chức có thể tiếp cận với các tài sản hoặc thị trường không khả  dụng. Bằng cách sử dụng hoán đổi về lãi suất, một doanh nghiệp có thể nhận được một mức lãi suất có lợi hơn so với lãi suất có sẵn từ việc đi vay trực tiếp.

Nhược điểm

Bên cạnh việc mang lại những lợi ích cho thị trường tài chính thì các công cụ tài chính này cũng có những nhược điểm cần phải đề cập đến.

• Thua lỗ về tài chính

Vì sự biến động cao của các chứng khoán phái sinh có thể khiến chúng có khả năng bị thua lỗ lớn. Ngoài ra, sự phức tạp của các hợp đồng cũng dẫn đến việc định giá trở nên phức tạp vô cùng hoặc thậm chí là không thể. Chính vì vậy, nhà đầu tư chịu rủi ro cố hữu cao.

• Rủi ro đối tác

Mặc dù các hợp đồng khi tiến hành giao dịch trên các sàn giao dịch thường phải trải qua một quá trình thẩm định kỹ càng. Tuy nhiên, đôi khi một số hợp đồng được giao dịch không cần giấy tờ và không bao gồm sự thẩm định tiêu chuẩn. Vì thế, có khả năng xảy ra vỡ nợ.

• Tính năng đầu cơ

Loại hình chứng khoán này được coi là một công cụ đầu cơ. Do có tính chất cực kỳ rủi ro của các công cụ phái sinh cũng như những diễn biến không thể nào lường trước của chúng, việc đầu cơ không hợp lý cũng có thể dẫn đến thua lỗ lớn.

Sự biến động của thị trường

Kết luận 

Bên trên là những ưu điểm và nhược điểm được chia sẻ, vì vậy các nhà đầu tư cần phải cân nhắc thật kỹ trước khi tham gia cũng như sử dụng loại hình chứng khoán này trên thị trường. Mặc dù có khả năng đem lại lợi ích rất lớn thế nhưng loại hình chứng khoán này cũng có những mặt trái dễ biến động và ảnh hưởng không tốt đến nhà đầu tư. Để hiểu rõ hơn về chứng khoán phái sinh và những kiến thức cơ bản về loại hình đầu tư này, vui lòng truy cập vào đây để cùng HSC đầu tư hiệu quả.